Coraz częściej zdarza się, że do Polski przybywają mieszkańcy innych krajów i wielu z nich myśli o założeniu działalności gospodarczej.

Przez ostatnie lata, zwłaszcza od momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, Polska stała się krajem bardzo atrakcyjnym dla cudzoziemców przybywających zza wschodniej granicy. W przypadku Białorusinów, Ukraińców czy Rosjan dodatkowym czynnikiem sprzyjającym zakładaniu działalności gospodarczej w naszym kraju jest stosunkowa łatwość przełamania bariery językowej.

Wszelkie przepisy regulujące kwestię rejestracji podmiotów gospodarczych w naszym kraju reguluje art. 13 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w którym wymienione zostały formy prawne działalności jakie mogą wybierać obcokrajowcy.

Cudzoziemcy, którzy mają obywatelstwo dowolnego państwa należącego do Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, mogą podejmować i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jednak rozróżnia się katalog cudzoziemców uprawnionych do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce bez ograniczeń, oraz takich, którzy mogą działać jedynie w ściśle określony sposób.

Cudzoziemcy, którzy nie posiadają poniżej wymienianych rzeczy mają prawo do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółek. Komandytowej, komandytowo-akcyjnej lub spółki z ograniczoną działalnością i akcyjną. Maja prawo do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji.

• -zezwolenie na pobyt stały,
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku m.in. z połączeniem z rodziną legalnie przebywającą w Polsce, kształceniem się na studiach,
• status uchodźcy,
• ochronę uzupełniającą,
• zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
• zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Polski,
• zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
• ochronę czasową w Polsce
• ważną Kartę Polaka.

Cudzoziemcy prowadzący działalność za granicą mogą na terenie Polski utworzyć oddział.

Oczywiste jest, że jeżeli zakładamy spółkę z cudzoziemcem w Polsce, to zastosowanie znajdzie prawo polskie, w szczególności Kodeks spółek handlowych oraz Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Największą popularnością cieszą się (nie tylko wśród obcokrajowców) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Założenie spółki z o.o. nie wymaga wielu formalności, a stosunkowo niski wymagany kapitał początkowy (w wysokości 5000 zł) oraz uniwersalność tej formy spółki przyczyniły się do jej popularności.

Założenie spółki przez cudzoziemca w aspekcie proceduralnym w zasadzie nie różni się od zakładania spółki przez obywatela Polski. Odbywa się to albo w sposób tradycyjny przed notariuszem albo przez internet za pomocą strony S24.

Druga z tych możliwości jest znacznie wygodniejsza dla osób mieszkających poza granicami kraju, bo osoba zakładająca spółkę nie musi osobiście stawić się w kancelarii notarialnej w Polsce oraz ta forma jest znacznie tańsza – koszt równa się 350 zł. – 250,00 zł opłaty od wniosku i 100,00 zł za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Jednak niesie ona za sobą pewne ograniczenie jak chociażby tryb internetowy zakłada użycie gotowego wzorca umowy dostępnego w systemie informatycznym, który czasami trudno dopasować do indywidualnych możliwości i potrzeb firmy. Zawiera on podstawowe zapisy, w ten sposób wspólnicy, mogąc wybierać jedynie ustalone w formularzu warianty uregulowań lub uzupełnienia poszczególnych postanowień, mają ograniczoną możliwość ustalania treści umowy. Na przykład wniesienie kapitału zakładowego może nastąpić wyłącznie w formie pieniężnej. Dużym udogodnieniem jest fakt, iż cudzoziemiec nie musi już posiadać nr PESEL, aby dokonać czynności przez internet.

Kalkulując koszty założenia spółki należy pamiętać o potencjalnej konieczność wprowadzania zmian w gotowej umowie spółki dostępnej na portalu S24, uwzględniających potrzeby wspólników i indywidualny charakter spółki, a następnie ich notarialnego potwierdzenia, może w praktyce te koszty znacznie podwyższyć.

Kolejnym sposobem na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez cudzoziemca jest kupno istniejącej już spółki z o.o. Według polskiego prawa obcokrajowiec może zostać udziałowcem lub prezesem spółki z o.o. Jest to korzystne rozwiązanie, szybsze i prostsze od zakładania spółki „od podstaw”.

Warto pamiętać jednak, że w przypadku, gdy spółka może być właścicielem nieruchomości, zastosowanie znajdą dodatkowe ograniczenia z ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Jeśli więc spółka ma nabyć nieruchomość nie wystarczy wyłącznie analiza przepisów u.o.s.d.g. wskazujących na to czy cudzoziemiec może założyć spółkę w Polsce.

Jeżeli zagraniczny przedsiębiorca sam jest jednoosobową spółką z o.o., nie może, zgodnie z kodeksem spółek handlowych, zawiązać w Polsce innej jednoosobowej spółki z o.o., musi zatem wprowadzić do niej dodatkowego wspólnika. W praktyce często jako mniejszościowego wspólnika powołuje się prezesa zakładanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Dla cudzoziemców niewątpliwie najprostszą i najbardziej efektywną formą prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce są spółki. Przedsiębiorcy tacy są w stanie pojawić się na rynku Unii Europejskiej w ciągu 24 godzin, stają się podmiotem gospodarczym z numerem NIP, VAT oraz z numerem VAT – EU.

Dodatkową korzyścią dla cudzoziemca, wynikającą z prowadzenia działalności gospodarczej, jest uproszczona procedura uzyskania wizy czy kart stałego pobytu jako wspólnik lub członek zarządu spółki może ubiegać się o te prawa.

Podsumowując, to w zasadzie cudzoziemiec przy zakładaniu spółki musi pamiętać praktycznie o tych samych rzeczach co obywatel Polski. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że ustawodawca krajowy rozróżnia katalog cudzoziemców uprawnionych do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce bez ograniczeń, oraz takich, którzy mogą działać jedynie w ściśle określony sposób. Co więcej, tacy cudzoziemcy powinni pomyśleć także nad ubieganiem się o zezwolenie pobytowe w Polsce. Należy także mieć na uwadze, że jeśli spółka jest cudzoziemcem, to spotka się z dodatkowymi ograniczeniami administracyjnoprawnymi. Oczywiście przepisy dopuszczają pewne wyjątki lub wprowadzają pewne ułatwienia umożliwiające prowadzenie spółki z o.o. Przy czym każdy przypadek musi być rozpatrywany oddzielnie.